
300 - آسیب شناسی مسایل جنسی
نویسنده : زهرا رستگار
آسیب شناسی مسایل جنسی برای روابط جنسی آسیبهایی است که مهمترین آنها عبارتاند از: نگاه مسموم بستری برای آسیب در روابط جنسی برای مصون ماندن از آسیبهای جنسی، مهمترین عامل نجات، مقابله با آسیبها و محافظت از نگاههای ناشایست است. یکی از عوامل سلامتبخش زندگی این است که انسان به چشم خود اجازه […]
آسیب شناسی مسایل جنسی
برای روابط جنسی آسیبهایی است که مهمترین آنها عبارتاند از:
- نگاه مسموم بستری برای آسیب در روابط جنسی
برای مصون ماندن از آسیبهای جنسی، مهمترین عامل نجات، مقابله با آسیبها و محافظت از نگاههای ناشایست است. یکی از عوامل سلامتبخش زندگی این است که انسان به چشم خود اجازه ندهد به هر جایی نگاه کند و باید برای نگاه خود محدودیتی ایجاد کند. در آیات و روایات از این کار با تعابیر متفاوتی یاد شده است. از جمله به تعبیر «غض» اشاره شده است. غض به معنای بستن چشم، شکستن و فروگشتن آن است.۲۳ قرآن کریم خطاب به مؤمنین و مؤمنات میفرماید: «به مؤمنان بگو: چشمهای خود را از نامحرم فروگیرند» (نور: ۳۰ و ۳۱) و به زنان با ایمان بگو: چشمهای خود را از نگاه فروگیرند. این محدودیت پاکیزگی را به همراه دارد. در نتیجه، چشم به خیانت مبتلا نمیشود. خداوند متعال از چشمان ناپاک آگاهی دارد: «به چشمهایی که نگاهشان خیانت میکند و از بیراهه به تأمین نیاز جنسی میپردازد، آگاه است».۲۴
افتادن نگاه انسان به اشیای مختلف، از جمله به انسانها در بسیاری موارد، از توجّه و دقّت تهی است؛ ولی پس از آن، ادامه دادن و نگاههای تکراری فسادهای فراوانی به وجود میآورد؛ بهگونهای که پیامبر اعظم(ص) میفرماید: «ای مردم، همانا نگاه مبدأ شیطانی دارد. پس هر کس نمونهای از آن را در وجود خود یافت، باید به اهل خود (همسر) رو بیاورد».۲۵ اگر انسان چنین تدبیری نیندیشد، شیطان بسیار قوی است و کمتر طعمهای از دست او جان سالم به در میبرد. به همین دلیل، امام صادق(ع) میفرماید: «اوّلین نگاه به سود تو است؛ دومین نگاه به ضرر تو است و در سوّمین نگاه هلاکت است».۲۶
همانطور که نگاه آلوده اینقدر خطرناک است، محدود کردن آن نیز اهمیت ویژهای دارد. این اهمیت به حدّی است که امام صادق(ع) میفرماید: «کسی که به زنی نگاه کند، پس نگاه خود را به سوی آسمان بلند کند یا چشم خود را ببندد، نگاهش به او برنمیگردد مگر اینکه خداوند حورالعین را به ازدواج او درمیآورد».۲۷ این روایت نشان میدهد نگاه مفسده فراوانی دارد و مقابله با آن به حدی اهمیت دارد که خداوند در مقابل چشم فروبستن از یک زن دنیایی، حوریّهای نصیب انسان میکند؛ حوریهای که تمام زنان عالم به زیبایی او نمیرسند؛ همچنین نشانگر آن است که محدود ساختن نگاه برای نوع انسانها چندان آسان نیست و این مقابله با این آسیب، دو اثر مهم مصونیت فردی و امنیت اجتماعی را در پی دارد:
مصونیت فردی
انسان به دنبال رفع آلودگی است و آماده است خود را قرنطینه کند تا از آلودگیها مصون بماند. هر چه برایش حفاظت ایجاد شود، دلخواه او و هر چه زمینه مسمومیت او را فراهم سازد، برایش نگرانکننده است. امام صادق(ع) میفرماید: «نگاه تیری مسموم از تیرهای شیطان است. هر کس از آن به خاطر خدا (نه غیر خدا) صرف نظر کند، خداوند طعم ایمان را به او میچشاند».۲۸
برای مصونیت از مسمومیت، باید نگاه را محدود کرد تا از تیررس شیطان خارج شود. امام صادق(ع) میفرماید: «نگاه پس از نگاه در دل انسان شهوت میکارد و برای صاحب آن فتنه ایجاد میکند و فتنه عدول از طریق حقّ و زمینهساز بلا، محنت و عقوبت است».۲۹ محدود کردن نگاه برای مصونیت آسانتر از نگاه کردن و آسیبزدایی است؛ زیرا همیشه پیشگیری آسانتر از درمان است.
امنیت اجتماعی
نه تنها انسان به دنبال ایمنی خویش است، میخواهد هر کس که به نحوی به او وابستگی دارد، نیز مصون باشد؛ زیرا با مصونیت او، خودش احساس امنیت میکند. تأمین این امنیت به محدود کردن نگاه است. ابو بصیر به امام صادق(ع) فرمود:
زنی از کنار مردی عبور میکند. پس مرد از پشت سر به او نگاه میکند. حضرت فرمود: آیا هیچ یک از شما مسرور میشود که به خانواده و خویشانش نگاه شود؟ گفتم: نه، حضرت فرمود: برای مردم همان پسند که برای خود میپسندی.۳۰
کسی که میخواهد از ناحیه دیگران درباره خانواده و خویشان خود امنیت دانسته باشد، باید دیگران از ناحیه او احساس امنیت کنند، امام صادق(ع) میفرماید:
کسانی که از پشت سر به زنها نگاه میکنند، از اینکه زنان خودشان به این مسئله مبتلا شوند، در امان نیستند. اگر میخواهید از ناحیه همسر، مادر و خواهر خود آسوده خاطر باشید، باید کاری کنید که دیگران نیز احساس راحتی کنند. ۳۱
چهبسا این پرسش به ذهن بیاید که در روایات، امامان معصومان(ع) میفرمایند: «چون انسان از اینکه دیگران به ناموس او نگاه کنند، احساس ناامنی میکند و این را دوست ندارد، پس خود نیز نباید به ناموس دیگران نگاه کند»،۳۲ حال اگر کسی از نگاه کردن دیگران به ناموس خود ناراحت و ناراضی نباشد، آیا حقّ دارد بگوید من که این کار را برای خود میپسندم، میتوانم برای دیگران نیز بپسندم، چون روایت میگوید برای مردم راضی باش به آنچه که برای خود راضی هستی، و من راضی هستم که دیگران به ناموسم نگاه کنند.
پاسخ این است که سخن حضرت در فضایی است که احتمال نمیرود کسی به این امر راضی باشد و حضرت مطمئن بودند که ابابصیر پاسخ منفی میدهد. چگونه ممکن است در سبک زندگی متدینان جز پاسخ منفی انتظار داشت؟ به عبارت دیگر، مخاطب حضرت کسانی هستند که اینقدر از انسانیت فاصله نگرفتهاند و فطرتشان اینقدر زنگار ندارد که از فطریترین مسئله دور شده باشند. بنابراین، روایت از این نمونه منصرف است و به این مرتبه پست نپرداخته است. بدان دلیل که در زمان حضرت، این نوع تفکر متداول نبوده است. در مواردی که مراتب نازله و پست به طور معمول دیده میشده، حضرت به آن بخش نیز پرداخته است. برای مثال، در بحث غضب، در روایتی علیبنابیطالب(ع) میفرماید: «عصبانیت نوعی دیوانگی است؛ چرا که فرد عصبانی پس از عصبانیت از کاری که انجام داده است، پشیمان میشود».۳۳
همینجا به ذهن میآید که برخی افراد عصبانی میشوند و پشیمان نمیشوند؛ آیا این نشان میدهد که عصبانیت نوعی دیوانگی نیست؟ حضرت در ادامه روایت میفرماید: «فان لم یندم فجنونه مستحکم؛ اگر پشیمان نشد، دیوانگی او جدی و عمیق است»؛ آنوقت دیگر عصبانیت نوعی از جنون نیست؛ بلکه در نهایت جنون است. این توضیح نشان میدهد این فرض که کسی عصبانی شود و پشیمان نشود، در زمان حضرت زمینه داشته است. اینطور نیست که اگر در پاسخ حضرت، ابو بصیر میگفت: آری، ما ناراحت نمیشویم دیگران به زنان ما نگاه کنند و به نظر ما نگاه کردن اشکالی ندارد، حضرت بگوید: پس شما هم نگاه کنید! نقطه شروع سخن اتّفاق طرفین در قضاوت به زشتی کار است. اینجا است که حضرت میفرماید: «حال که شما این کار را درباره خودتان زشت میدانید، خودتان نیز درباره دیگران این کار زشت را انجام ندهید».
بخشی از شرایط در روابط جنسی به صورت آداب رابطه جنسی سالم مطرح شد که باید قبل از انجام آمیزش جنسی مورد توجه قرار گیرد تا زمینه مناسبی برای رابطهای دلخواه فراهم شود. در این میان، آشنایی با آسیبها میتواند در بعد شناختی و انگیزشی ما را در رسیدن به رابطهٔ جنسی سالم کمک کند. آسیبها آثار خود را به هنگام آمیزش جنسی یا پس از آن نشان میدهد و زمینههای بهرهمندی همسران را تضعیف میکند.