300 - آسیب‏ شناسی مسایل جنسی

نویسنده : زهرا رستگار

آسیب‏ شناسی مسایل جنسی   برای روابط جنسی آسیب‌هایی است که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از: نگاه مسموم بستری برای آسیب در روابط جنسی   برای مصون ماندن از آسیب‏های جنسی، مهم‌ترین عامل نجات، مقابله با آسیب‌ها و محافظت از نگاه‏های ناشایست است. یکی از عوامل سلامت‌بخش زندگی این است که انسان به چشم خود اجازه […]

آسیب‏ شناسی مسایل جنسی

 

برای روابط جنسی آسیب‌هایی است که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:

1. نگاه مسموم بستری برای آسیب در روابط جنسی

 

برای مصون ماندن از آسیب‏های جنسی، مهم‌ترین عامل نجات، مقابله با آسیب‌ها و محافظت از نگاه‏های ناشایست است. یکی از عوامل سلامت‌بخش زندگی این است که انسان به چشم خود اجازه ندهد به هر جایی نگاه کند و باید برای نگاه خود محدودیتی ایجاد کند. در آیات و روایات از این کار با تعابیر متفاوتی یاد شده است. از جمله به تعبیر «غض» اشاره شده است. غض به معنای بستن چشم، شکستن و فروگشتن آن است.۲۳ قرآن کریم خطاب به مؤمنین و مؤمنات می‏فرماید: «به مؤمنان بگو: چشم‏های خود را از نامحرم فروگیرند» (نور: ۳۰ و ۳۱) و به زنان با ایمان بگو: چشم‏های خود را از نگاه فروگیرند. این محدودیت پاکیزگی را به همراه دارد. در نتیجه، چشم به خیانت مبتلا نمی‏شود. خداوند متعال از چشمان ناپاک آگاهی دارد: «به چشم‏هایی که نگاهشان خیانت می‏کند و از بی‏راهه به تأمین نیاز جنسی می‌پردازد، آگاه است».۲۴

 

افتادن نگاه انسان به اشیای مختلف، از جمله به انسان‏ها در بسیاری موارد، از توجّه و دقّت تهی است؛ ولی پس از آن، ادامه دادن و نگاه‏های تکراری فسادهای فراوانی به وجود می‏آورد؛ به‌گونه‏ای که پیامبر اعظم(ص) می‏فرماید: «ای مردم، همانا نگاه مبدأ شیطانی دارد. پس هر کس نمونه‏ای از آن را در وجود خود یافت، باید به اهل خود (همسر) رو بیاورد».۲۵ اگر انسان چنین تدبیری نیندیشد، شیطان بسیار قوی است و کمتر طعمه‏ای از دست او جان سالم به در می‏برد. به همین دلیل، امام صادق(ع) می‏فرماید: «اوّلین نگاه به سود تو است؛ دومین نگاه به ضرر تو است و در سوّمین نگاه هلاکت است».۲۶

 

همان‌طور که نگاه آلوده این‌قدر خطرناک است، محدود کردن آن نیز اهمیت ویژه‏ای دارد. این اهمیت به حدّی است که امام صادق(ع) می‏فرماید: «کسی که به زنی نگاه کند، پس نگاه خود را به سوی آسمان بلند کند یا چشم خود را ببندد، نگاهش به او برنمی‏گردد مگر اینکه خداوند حورالعین را به ازدواج او درمی‏آورد».۲۷ این روایت نشان می‌دهد نگاه مفسده فراوانی دارد و مقابله با آن به حدی اهمیت دارد که خداوند در مقابل چشم فروبستن از یک زن دنیایی، حوریّه‏ای نصیب انسان می‏کند؛ حوریه‏ای که تمام زنان عالم به زیبایی او نمی‏رسند؛ هم‌چنین نشان‏گر آن است که محدود ساختن نگاه برای نوع انسان‏ها چندان آسان نیست و این مقابله با این آسیب، دو اثر مهم مصونیت فردی و امنیت اجتماعی را در پی دارد:

مصونیت فردی

 

انسان به دنبال رفع آلودگی است و آماده است خود را قرنطینه کند تا از آلودگی‏ها مصون بماند. هر چه برایش حفاظت ایجاد شود، دل‌خواه او و هر چه زمینه مسمومیت او را فراهم سازد، برایش نگران‌کننده است. امام صادق(ع) می‏فرماید: «نگاه تیری مسموم از تیرهای شیطان است. هر کس از آن به خاطر خدا (نه غیر خدا) صرف نظر کند، خداوند طعم ایمان را به او می‏چشاند».۲۸

 

برای مصونیت از مسمومیت، باید نگاه را محدود کرد تا از تیررس شیطان خارج شود. امام صادق(ع) می‏فرماید: «نگاه پس از نگاه در دل انسان شهوت می‏کارد و برای صاحب آن فتنه ایجاد می‏کند و فتنه عدول از طریق حقّ و زمینه‌ساز بلا، محنت و عقوبت است».۲۹ محدود کردن نگاه برای مصونیت آسان‌تر از نگاه کردن و آسیب‌زدایی است؛ زیرا همیشه پیشگیری آسان‌تر از درمان است.

امنیت اجتماعی

 

نه تنها انسان به دنبال ایمنی خویش است، می‏خواهد هر کس که به نحوی به او وابستگی دارد، نیز مصون باشد؛ زیرا با مصونیت او، خودش احساس امنیت می‏کند. تأمین این امنیت به محدود کردن نگاه است. ابو بصیر به امام صادق(ع) فرمود:

 

زنی از کنار مردی عبور می‏کند. پس مرد از پشت سر به او نگاه می‏کند. حضرت فرمود: آیا هیچ یک از شما مسرور می‏شود که به خانواده و خویشانش نگاه شود؟ گفتم: نه، حضرت فرمود: برای مردم همان پسند که برای خود می‏پسندی.۳۰

 

کسی که می‏خواهد از ناحیه دیگران درباره خانواده و خویشان خود امنیت دانسته باشد، باید دیگران از ناحیه او احساس امنیت کنند، امام صادق(ع) می‏فرماید:

 

کسانی که از پشت سر به زن‏ها نگاه می‏کنند، از اینکه زنان خودشان به این مسئله مبتلا شوند، در امان نیستند. اگر می‏خواهید از ناحیه همسر، مادر و خواهر خود آسوده خاطر باشید، باید کاری کنید که دیگران نیز احساس راحتی کنند. ۳۱

 

چه‌بسا این پرسش به ذهن بیاید که در روایات، امامان معصومان(ع) می‏فرمایند: «چون انسان از اینکه دیگران به ناموس او نگاه کنند، احساس ناامنی می‏کند و این را دوست ندارد، پس خود نیز نباید به ناموس دیگران نگاه کند»،۳۲ حال اگر کسی از نگاه کردن دیگران به ناموس خود ناراحت و ناراضی نباشد، آیا حقّ دارد بگوید من که این کار را برای خود می‌پسندم، می‌توانم برای دیگران نیز بپسندم، چون روایت می‏گوید برای مردم راضی باش به آن‌چه که برای خود راضی هستی، و من راضی هستم که دیگران به ناموسم نگاه کنند.

پاسخ این است که سخن حضرت در فضایی است که احتمال نمی‌رود کسی به این امر راضی باشد و حضرت مطمئن بودند که ابابصیر پاسخ منفی می‌دهد. چگونه ممکن است در سبک زندگی متدینان جز پاسخ منفی انتظار داشت؟ به عبارت دیگر، مخاطب حضرت کسانی هستند که این‌قدر از انسانیت فاصله نگرفته‌اند و فطرتشان این‌قدر زنگار ندارد که از فطری‏ترین مسئله دور شده باشند. بنابراین، روایت از این نمونه منصرف است و به این مرتبه پست نپرداخته‏ است. بدان دلیل که در زمان حضرت، این نوع تفکر متداول نبوده است. در مواردی که مراتب نازله و پست به طور معمول دیده می‏شده، حضرت به آن بخش نیز پرداخته است. برای مثال، در بحث غضب، در روایتی علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) می‏فرماید: «عصبانیت نوعی دیوانگی است؛ چرا که فرد عصبانی پس از عصبانیت از کاری که انجام داده است، پشیمان می‏شود».۳۳

 

همین‌جا به ذهن می‏آید که برخی افراد عصبانی می‏شوند و پشیمان نمی‏شوند؛ آیا این نشان می‏دهد که عصبانیت نوعی دیوانگی نیست؟ حضرت در ادامه روایت می‏فرماید: «فان لم یندم فجنونه مستحکم؛ اگر پشیمان نشد، دیوانگی او جدی و عمیق است»؛ آن‌وقت دیگر عصبانیت نوعی از جنون نیست؛ بلکه در نهایت جنون است. این توضیح نشان می‌دهد این فرض که کسی عصبانی شود و پشیمان نشود، در زمان حضرت زمینه داشته است. این‌طور نیست که اگر در پاسخ حضرت، ابو بصیر می‏گفت: آری، ما ناراحت نمی‏شویم دیگران به زنان ما نگاه کنند و به نظر ما نگاه کردن اشکالی ندارد، حضرت بگوید: پس شما هم نگاه کنید! نقطه شروع سخن اتّفاق طرفین در قضاوت به زشتی کار است. اینجا است که حضرت می‏فرماید: «حال که شما این کار را درباره خودتان زشت می‏دانید، خودتان نیز درباره دیگران این کار زشت را انجام ندهید».

 

بخشی از شرایط در روابط جنسی به صورت آداب رابطه جنسی سالم مطرح شد که باید قبل از انجام آمیزش جنسی مورد توجه قرار گیرد تا زمینه مناسبی برای رابطه‏ای دلخواه فراهم شود. در این میان، آشنایی با آسیب‌ها می‌تواند در بعد شناختی و انگیزشی ما را در رسیدن به رابطهٔ جنسی سالم کمک کند. آسیب‏ها آثار خود را به هنگام آمیزش جنسی یا پس از آن نشان می‏دهد و زمینه‏های بهره‌مندی همسران را تضعیف می‌کند.