قرآن ناطق(عج)

162 - عشق‎های اینترنتی ، پیامدها و نتایج

نویسنده : زهرا رستگار

گزارش از عشق‎های اینترنتی و پیامدهای حاصل از آن برای روابط نا‌سالم و عشق‌های اینترنتی، چگونه می‌توان تدبیر فرهنگی کرد؟ پدیده عشق از مهم‎ترین پدیده‎هایی است که در نهاد انسان وجود دارد و به صورت‎هایی متفاوت متجلی می‎شود: عشق انسان به معبود، عشق انسان به خود، عشق به انسان‎های دیگر، عشق به مادیات… یکی از […]

گزارش از عشق‎های اینترنتی و پیامدهای حاصل از آن

برای روابط نا‌سالم و عشق‌های اینترنتی، چگونه می‌توان تدبیر فرهنگی کرد؟
پدیده عشق از مهم‎ترین پدیده‎هایی است که در نهاد انسان وجود دارد و به صورت‎هایی متفاوت متجلی می‎شود: عشق انسان به معبود، عشق انسان به خود، عشق به انسان‎های دیگر، عشق به مادیات… یکی از مهم‎ترین تجلیات رابطه «من- تو»یی عاشق شدن است و هر انسانی در زندگی‎اش ممکن است این مودت و علاقه را به انسان‎هایی دیگر پیدا کند.
امروزه ارتباط‌های اینترنتی به ویژه در میان نسل جوان جامعه ایران بیش از پیش شده و گاهی عشق‎های اینترنتی، دام‎های اینترنتی و معضلات شخصی و اجتماعی مجازی به دنیای واقعی کشیده می‎شود. در گذار از سنت به مدرنیته برخی از نهادهای اجتماعی ناخواسته حذف می‎شود، نهادسازی مناسبی در جامعه صورت نمی‎گیرد و خلاء اساسی در برخی از بخش‎های اجتماع ایجاد می‎شود. این خلاء افراد را به دلیل عدم آموزش صحیح و مناسب از سوی خانواده‎ها و جامعه به سمت استفاده نادرست از امکانات تکنولوژی کشانده است.

برای ریشه یابی و بررسی علل و عوامل و همچنین راهکارهای استفاده بهینه از ارتباطات اینترنتی، گزارشی از وضعیت این نوع رابطه به‌ویژه میان اقشار نوجوان و جوان جامعه تهیه کردیم. همچنین عشق‎های اینترنتی از نظر جامعه شناسی، روان‎شناسی، رسانه و… مورد بررسی قرار داده‎ایم. ستایش تصویرهای ذهنی به جای واقعیت سوال اساسی این است که آیا انسان‎ها واقعا عاشق می‎شوند و این پدیده به لحاظ روان‎شناسی و مذهبی چگونه تعریف شده است. دکتر فرشاد بهاری، مشاور، روان‎شناس و روان درمانگر، پدیده عشق را امری طبیعی و مورد نیاز افراد بشر می‎داند و در این باره توضیح می‎دهد: «بر اساس آیات قرآن کریم انسان برای مودت و رحمت خلق شده و بنابراین خواه ناخواه انسان‎ها عاشق می‎شوند. در روابط انسانی میان نسل‎های کهن‎تر جامعه، پیامدهای عاشقی مورد تقبیح و نکوهش قرار گرفته است. از جمله مهم‎ترین پیامدهای عاشق شدن، دلباختگی است که از سوی نسل قدیم مورد پذیرش نیست. بنابراین جنبه مثبت عشق، دوست داشتن و جنبه منفی آن دلباختگی تعریف شده است. عشق در گذر زمان دارای مفاهیم متفاوتی شده است. در دوران گذشته عشق‎های اسطوره‎ای چون «عشق شیرین و فرهاد» و «خسرو شیرین» به دلیل دست نایافتگی و عدم وصال مورد تقدیر و تحسین قرار می‎گرفته و امروزه این نوع عشق‎ها از تقدس افتاده و به دلباختگی‎های خیابانی و سهل الوصول تبدیل شده است. از جمله مهم‎ترین انواع دلباختگی‎ها در روابط اینترنتی میان دختران و پسران اتفاق می‎افتد که به دلیل شناخت ناکافی افراد از یکدیگر، مشکلاتی را برای جوانان و خانواده‌هایشان ایجاد می‎کند. در این نوع روابط افراد عاشق، تصیر ذهنی مورد علاقه خود را در شخص مقابل جست‌و‌جو کرده و در واقع ذهنیتشان را شبیه سازی می‎کنند و عاشق ذهنیت‎های خود می‎شوند. این تصورات ممکن است در دنیای واقعی غلط از آن درآیند. در حالی که برخی از این روابط به ازدواج ختم شده و چون انتخاب‎ها ناآگاهانه صورت گرفته، فرجامی برای افراد نداشته باشد و در نهایت بسیاری ازاین افراد با تلخ کامی از یکدیگر جدا می‎شوند. ازدواج از نوع روابطی اجتماعی محسوب می‎شود که با انتخاب افراد صورت گرفته اما این قرارداد با اختیار آن‎ها به راحتی حذف نمی‎شود. این رابطه دارای دو جنبه اجتماعی و عاطفی است و همچنین نیازمند تایید از سوی خانواده زوج‎ها است.»
دکتر بهاری با اشاره بهاین که بسیاری از ازدواج‎های اینترنتی مود تایید والدین زوج‎ها قرار نمی‎گیرند، یادآور می‎شود: «با توجه به این که عشق‎های اینترنتی در چارچوب دو نفره یک دختر و پسر در فضای اینترنت ایجاد می‎شود، اغلب مورد تایید خانواده‎ها نیست و بنابراین بسیاری از تنش‎ها و آسیب‎ها براساس مخالفت خانواده‎ها ایجاد می‎شود و روابط این زوج‎ها مورد تایید قرار نمی‎گیرد و در صورتی که این نوع روابط در جامعه ایران به ازدواج نیز ختم شود، والدین زوج مخالف، واکنش‎هایی چون طرد، بی تفاوتی، عدم حمایت و بی توجهی را در پیش خواهند گرفت. بنابراین در صورتی که خانواده‎ها از ارتباطات اینترنتی فرزندان خود مطلع باشند و فرصت و زمان کافی برای شناخت فرد مورد علاقه فرزندانشان در خانواده ایجاد شود، ممکن است مورد تایید و شناخت کافی والدین قرار بگیرد. والدین از این که نفر آخری باشند که از انتخاب فرزند خود مطلع شوند، به شدت واکنش منفی نشان می‎دهند. البته در صورتی که از همان ابتدا والدین در جریان ارتباطات و علایق فرزندان خود قرار گیرند، این روابط به سمت و سویی مناسبی هدایت خواهد شد، بدون این‌که در این نوع روابط جوانان و نوجوانان دچار آسیب و خسران شوند.»

ارتباطات ناصحیح اینترنتی؛ شکاف نسلی و فقدان فرهنگ سازی
تحولی که به صورت تدریجی طی سالیان گذشته در شناخت و نحوه استفاده از فضاهای اینترنتی میان نوجوانان و جوانان ایحاد شده، ناشی از شکاف در روند فرهنگ سازی و استفاده از رسانه‎های نوظهور است. در این باره دکتر محمد مهدی لبیبی، استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران و مدیر اداره کل پژوهش‎های رادیو، توضیح می‎دهد: «نگرش منفی خانواده‎ها به استفاده از فضای اینترنتی و فرهنگ سازی صحیح در جامعه باشد. بنابراین نمی‎توان به دلیل شناخت ناکافی افراد از تکنولوژی جدید، آن را مورد نکوهش قرار داد و تنها جنبه‎های منفی و استفاده ناصحیح از این فضاها را مورد توجه قرار داد. در جامعه سنتی گذشته برای آشنایی دختران و پسران، والدین نقش موثری ایفا کرده و مکان‎های خاصی تعریف شده بود. نقش مادران پر رنگ و در مقابل، مقاومت فرزندان در برابر انتخاب والدین کمرنگ‎تر بود و برخلاف تصور نسل جوان جامعه، این نوع ازدواج‎ها دوام بیش تری داشتند. در حالی که امروزه بسیاری از فضاهای عمومی، تبدیل به مکان‎هایی خصوصی شده و آنچه در مدرنتیه اتفاق افتاده، افراد را به سمت فضاهای خصوصی چون اینترنت کشانده است. بنابراین عملا برخی از وسایل ارتباط جمعی افراد را تنها‎تر ساخته و هر چه افراد تنهاتر شوند احساس آرامش بیش‌تری کسب می‎کنند. با تمام این مسائل یکی از مهم‎ترین دلایلی که افراد به فضاهای ناامن اینترنتی روی می‎آورند، نبود امکانات، تفریحات سالم و فضایی که جوانان و نوجوانان بتوانند ذهنیات و علایق خود را با دیگران مورد اشتراک قرار بدهند، است.»
دکتر محمد مهدی لبیبی با بیان این که دوستی‎های اینترنتی به معنای مطلق منفی نیستند و می‎توانند تبعات مثبتی داشته باشند، توضیح می‎دهد: «در صورتی که این نوع دوستی‎ها بر مبنای اصول صورت گیرد، می‎تواند جنبه‎های مثبت داشته باشد اما با توجه به این که در فضای اینترنت، هویت واقعی افراد پنهان باقی می‎ماند و افراد می‎توانند با اسامی جعلی خود را معرفی کنند و این امر تا پیش از دیدار حضوری امری خطرناک به شمار می‎آید، اغلب مورد تقبیح و نکوهش قرار می‎گیرد. در صورتی که یکی ازنکات مثبت فضای اینترنتی تمایل آزادانه افراد به قطع ارتباطات در هر زمان و موقعیت است. بدین گونه که این انتخاب در فضاهای واقعی اجتماعی سخت‎تر امکان پذیر است. بنابراین تنها برخورد با موارد ناصحیح، ارتباطات غیر اخلاقی و بن بست‎های عاطفی افراد در فضای اینترنتی نمی‎تواند حکم بر ناصحیح بودن در تکنولوژی جدید داشته باشد و بدین لحاظ جوانان را از استفاده مثبت از این فضا منع کرد. در دنیای جدید باید بتوان با تکنولوژی جدید پیش رفت و چون نمی‎توان امکانات و ابزار دوران کهن را احیاء کرد، به ناچار نیازمند استفاده بهینه، حساب شده و منطقی از ابزار قرن جدید هستیم. اگر جوانان بتوانند در دوستی‎های اینترنتی میزان و ضریب دقت و توجه خود را افزایش دهند، می‎توانند به نتایج مثبت دست یابند و چه بسا امکان عشق‎های اینترنتی مثبت و سالم نیز وجود دارد. اما به دلیل بی پایه و اساس بودن ارتباطات در این فضا و این که اکثریت افراد به دلیل سرگرمی، تفریح و خوش گذرانی‎های کاذب وارد این فضا می‎شوند، غلبه بر روابط نادرست و مشکل آفرین است. با توجه به طرح ایجاد اینترنت ملی در ایران می‎توان فضاهای مجازی سالمی بدون دشواری برای جوانان و نوجوانان ایجاد کرد و بنابراین حتی امکان و زمینه ازدواج‎های سالم با توجه به مشکلات عدیده جوانان امروز در زمینه ازدواج و تشکیل خانواده برای آن‎ها فراهم شود. البته در صورتی که تا آن زمان افراد خود بتوانند حد ورزها را در روابط اینترنتی و فضای چت‎روم‎ها رعایت کرده و جلوی بسیاری از خسارت‎های روحی، روانی و جسمی و خانوادگی را بگیرند.»

علل و پیام دهای شکل‎گیری عشق‎های اینترنتی
براساس نظر کارشناسان از جمله مهم‎ترین علل روی آوردن به ارتباطات و دوستی‎های اینترنتی، منع والدین است. اشکال در نوع برخورد با پدیده عشق توسط خانواده‎ها عاملی است که بستر مناسبی برای ارتباطات افراد در فضای خارج از چارچوب خانواده فراهم می‎کند. دکتر فرشاد بهاری در این باره می‎گوید: «علاوه بر منع والدین، فرزندان از داشتن روابط مثبت با دوستان، نیازهای عاطفی نوجوانان و جوانان تامین نشده و در فضای خانواده‎ها نیز کمتر امکان تبادل افکار، اطلاعات و احساسات ایجاد می‎شود و بنابراین چنین خلاء‎هایی عاملی برای روی آوردن افراد به فضاهای مجازی شده و چه بسا مشکلات و ارتباطات نامناسب بعدی را برای آن‎ها به همراه خواهد داشت.» دکتر محمد مهدی لبیبی نیز تربیت نادرست و عدم فرهنگ سازی را از مهم‎ترین دلایل ضربه خوردن جوانان در فضاهای مجازی اینترنتی و ایجاد عشق‎های مجازی می‎داند و در این باره یادآور می‎شود: «اینترنت نیز نظیر سایر رسانه‎های جمعی چون تلویزیون، نشریات و مطبوعات و… دارای کارکرد‎های پنهان است. اما این امر ساده انگاری است که بگوییم چون در فضای اینترنت عکس یا سخنانی آزادانه رد و بدل می‎شود، عامل فساد جوانان و جامعه می‎شود. در صورتی که جوانان در خانواده تربیت صحیحی پیدا کنند، می‎توانند از این فضا به درستی استفاده کنند. عشق‎های مجازی و نادرست افرادی را سرخورده و مشکل آفرین می‎کند که دارای تربیت ناصحیح در خانواده هستند و بنابراین والدین نقش مهم و پایه‎ای در ایجاد روابط خارج از خانواده فرزندانشان به ویژه در فضاهای اینترنتی ایفا می‎کنند.»

راهکارهای استفاده از فضای اینترنتی چیست؟
هر فضای اینترنتی نیازمند تعریف برای کاربران است. از جمله مهم‎ترین اقداماتی که مسئولان فرهنگی کشور می‎توانند برای جلوگیری از آسیب به جوانان انجام دهند، ایجاد سایت‎ها و فضاهای مجازی سالم، تبلیغات برای استفاده این پایگاه‎ها با هدف آشناسازی جوانان و نظارت صحیح و جلوگیری از سوء استفاده از این پایگاه هاست.بسیاری از کشورها چون انگلستان، ژاپن و کانادا سرمایه گذاری بسیاری برای فرهنگ سازی استفاده از اینترنت برای جوانان انجام دادند.
در این باره حسین بصیریان توضیح می‎دهد: «کنترل و امنیت اینترنتی باید در فضای سایبری ایجاد شود و خانواده‎ها نیز با فرهنگ سازی مناسب، جوانان را از خطرات و مزایای استفاده از اینترنت آگاه کنند. بنابراین این امر نیازمند سرمایه‌گذاری مسئولان فرهنگی کشور است. ایجاد اینترنت‎های پر سرعت در دانشگاه‎ها و سواد رسانه‎ای در مدارس و آگاهی‌بخشی به نسل جوان از جمله مهم‎ترین راهکارهای جلوگیری از معضلات اینترنتی است. در کنار آموزش باید شبکه‎های اجتماعی تقویت شده تا رضایت جوانان و نوجوانان از این فضا‎ها کسب شود»

۰ دیدگاه ارسال شده است

نظر خود را با ما در میان بگذارید